- चट्याङ लागेर महिलाको मृत्यु
- संसार छाड्ने म्यासेज लेखेर हराएका युवक फेला
- माधवकुमार नेपालसहित १४ सांसदविरुद्ध दायर गरेको रिटमाथि चैत २७ गते सुनुवाइ हुने
- केपी ओलीकै कारण आफू पार्टी प्रवेश गरेको : अभिनेत्री करिश्मा मानन्धर
- मुलुकमा संकट पर्रदा कांग्रेस काे काधमा जिम्मेवारी आउने गरेकाे र संकट बाट मुलुकलाई निकास दिन कांग्रेस मात्र रहेको दाबी गरे नेता सिंह
- मध्य भोटेकोशीको खुल्यो आईपीओ, कहिले सम्म पाइन्छ आवेदन दिन ?
- नागा र सामन्थाबीच सम्बन्धविच्छेद, यस्तो रहेछ कारण
- मन्त्रीको नाम टुंगाउन माओवादी केन्द्रको स्थायी कमिटी बैठक
- काँग्रेस पूर्वमहामन्त्री सिंह र नेकपा माओवादीका महासचिव चन्द बीच भेटवार्ता
- प्रहरी निरिक्षक पाण्डेयको ‘आँधीहुरी नेपाल प्रहरी’ सार्वजनिक(भिडियो) सहित
दैलेखका सात वर्षीय सुवास बने नयाँ ‘देउकेटा’
सुदूरपश्चिममा देउकी र काठमाडौँ उपत्यकामा जीवित देवी कुमारीको चर्चा भइरहन्छ । त्यहाँ मन्दिरमा पुजारीको रूपमा कुमारी छन् भने दैलेखको एक मन्दिरमा कुमार ।
कर्णाली राजमार्गमा पर्ने दैलेखको तल्लो डुङ्गेश्वरस्थित पञ्चेश्वर शिव महादेव मन्दिरमा पुर्खौँदेखि नाबालकले पूजापाठ गर्ने प्रचलन रहेको छ । हाल यस मन्दिरमा सात वर्षीय सुवासदेव गिरी पुजारी (देउकेटा) छन् । सुवास गतवर्ष मङ्सिरदेखि पुजारी नियुक्त भएका हुन् ।
त्यसअघि उनका साहिँला दाजु जीवनदेव पुजारी थिए । जीवनदेवको उमेर १६ वर्ष पुगेपछि उत्तराधिकारीको रूपमा पुजारीमा सुवास मन्दिर प्रवेश
गरेका हुन् । सुवासले मन्दिरमा दैनिक पूजापाठ गर्ने, दर्शनार्थीलाई टीका र आशीर्वाद दिँदै आएको बताए । 'पूजापाठका सबै काम सिक्दै छु, बुबा दाइले सिकाउनुहुन्छ,' उनले भने ।
शिव महादेव मन्दिरमा कुमार केटालाई मन्दिरमा चढाएर मात्र पुजारीको मान्यता दिने चलन छ । जसलाई स्थानीय भाषामा ‘देउकेटा’ अर्थात् ‘देउतालाई चढाएको केटा’ भनिन्छ । देउतालाई चढाएको केटाले पूजापाठ मात्र होइन, मन्दिरमै बास बस्छन् । पूर्व ‘देउकेटा’ जीवनदेवले वर्षौंदेखि चलिआएको संस्कार भएकाले आफूहरूले निरन्तरता दिँदै आएको बताए । 'आफैँले पकाएको खानुपर्छ, अरुजस्तो मनलागी हिँडडुल गर्न पाइँदैन,' उनले भने, 'स्कुलमा गएर पनि अलग्गै बस्नुपर्छ, महिनावारी भएकालाई छुन हुँदैन ।'
सुवास हाल महादेव माविमा कक्षा ३ मा अध्ययनरत हुन् । उनी सानै भएकाले पूजापाठमा जीवनदेवले सघाउने गरेका छन् । जीवनदेव २०६८ जेठदेखि गत वर्ष मङ्सिरसम्म ‘देउकेटा’ का रूपमा मन्दिरमा बसेका थिए । मन्दिर दुल्लु नगरपालिका–१, तल्लो डुङ्गेश्वर बजार छेवैमा छ । जुन कर्णाली नदी र लोहोरे खोलाको सङ्गमस्थल हो । यहाँ दैलेख, अछाम, सुर्खेतका साथै राजमार्गहुँदै आउजाउ गर्ने मन्दिर प्रवेश गरेर ‘देउकेटा’ बाट टीका थाप्नुका साथै आशीर्वाद लिई गन्तव्यतर्फ लाग्दछन् ।
मङ्गलबार र शनिबार श्रद्धालु भक्तजनको बढी भिड लाग्दछ । खड्गदेवका छोरा प्रेमदेव, चन्द्रदेव र जीवनदेवपछि सुवासदेव ‘देउकेटा’ का रूपमा भित्रिएका हुन् । खड्गदेव पनि ११ वर्ष देउकेटा थिए । पूजापाठबाट सङ्कलित दान दक्षिणाबाटै परिवारको खर्च धानेको खड्गदेवले सुनाए । उनले भने, 'पूजापाठबाटै सात जनाको परिवार पाल्नुपर्ने बाध्यता छ, जग्गाजमिन छैन, गुठीको आम्दानीबाटै गुजारा चलाउनुपर्छ ।'
खड्गदेवका अनुसार ‘देउकेटा’ ले १६ वर्ष पार नगरुञ्जेलसम्म पुजारी बन्नुपर्छ । त्यसअघि नै बिहे भयो भने पनि मन्दिरबाट बाहिरिनुपर्छ । यदि पुजारीमा कुनै समस्या आइपरेमा सन्तानको रोल क्रमअनुसार नियुक्त गर्ने चलन छ । त्यसरी नियुक्त ‘देउकेटा’ लाई विधिपूर्वक व्रतबन्ध गरी भित्र्याइन्छ । विवाहितालाई ‘देउकेटा’ बनाए अनिष्ट हुने विश्वास छ ।
प्रसिद्ध पञ्चकोशी तीर्थस्थलमध्ये शिव मन्दिरमा गिरी, शिरस्थानमा नाथ, कोटिलामा योगी, धुलेश्वरमा सन्न्यासीले पूजाआजा गर्ने संस्कार छ । नाबालकले पूजा गर्ने यही मन्दिर मात्र हो । यहाँका अन्य मन्दिरमा यस्तो चलन छैन । रासस
फेसबुक प्रतिक्रियाहरु
लोकप्रिय
काठमाडौँ महानगरपालिकाका मेयर बालेन्द्र (बालेन) साह र उपमेयर सुनिता डंगोल नुवाकोटको सिसडोल पुगेका छन्
त्रिभुवन विश्वविद्यालयको क्रिकेट मैदानमा जारी नेपाल- जिम्बावे ‘ए’ टी-२० सिरिजमा आज अन्तिम खेल हुँदैछ
